Podatek od spadków i darowizn

Kto płaci podatek od spadku lub darowizny?

 

Darowizna to umowa, poprzez którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna podlega opodatkowaniu – ale tylko w zakresie przekraczającym tzw. kwotę wolną od podatku. Ponadto członkowie najbliższej rodziny, tj. małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), pasierb, rodzeństwo, macocha i ojczym są w każdym przypadku zwolnieni od podatku od darowizny, a jedynie istnieje wymóg zgłoszenia jej w ciągu 6 miesięcy do urzędu skarbowego.

Podatek od spadków i darowizn to obowiązek, który obciąża spadkobierców, którzy nabyli majątek w drodze spadku lub darowizny. Przy czym, podatek ten opłaca się, gdy odziedziczony lub darowany majątek jest większy niż kwota wolna od podatku.

Opodatkowaniu nie podlega spadek lub darowizna o wartości nie większej niż:

1. 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej - małżonek (obecny), zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa;
2. 7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej - zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony – szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych;
3. 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej - wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym.

Zwolnienie z podatku od darowizny

Nie trzeba zgłaszać spadku lub darowizny w sytuacji, gdy wartość nabytego majątku od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat (przed rokiem, w którym miało miejsce ostatnie nabycie) doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Zgłaszać nie trzeba też darowizny nabytej na podstawie umowy w formie aktu notarialnego.  Niektóre czynności zgodnie z ustawą nie podlegają opodatkowaniu. Jest to m.in. nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego. Od początku 2019 r. podatkowi nie podlega też nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego planu kapitałowego.

Podatek od darowizny od rodziców

Darowizna od rodziców to darowizna, której nabywca jest zaliczany do tzw. I grupy podatkowej. W praktyce zalicza się go też do tzw. grupy 0 – określa się tak potocznie osoby, które zawsze są zwolnione od podatku od darowizny.
W związku z tym w przypadku darowizny od rodziców, w żadnym przypadku nie płaci się od niej podatku – przy czym jeśli wartość darowizny przekracza 9.637 zł, to wymogiem zwolnienia od podatku jest zgłoszenie jej w ciągu 6 miesięcy od dokonania do Urzędu Skarbowego. Należy przy tym zwrócić uwagę, że jeśli otrzymaliśmy od rodziców kilka darowizn w ciągu pięciu lat, to potrzeba zgłoszenia zachodzi w sytuacji, gdy ich łączna wartość przekroczy 9.637 zł. Przepisy przewidują inną kwotę wolną np. w przypadku przeznaczenia darowizny na cele mieszkaniowe.

Podatek od spadku - ile wynosi?

Otrzymanie spadku powoduje konieczność uiszczenia od niego podatku – niezależnie od tego, czy dziedzicznie nastąpiło w drodze testamentu czy na podstawie ustawy. Tak jak w przypadku darowizny, również w przypadku spadku przepisy przewidują zwolnienie od podatku dla osób najbliższych spadkodawcy – małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodzice, dziadkowie itd.), pasierba, rodzeństwa, macochy i ojczyma – nawet wtedy, gdy wartość nabytego przez nich spadku przekracza kwotę wolną od podatku. Nabycie spadku należy jednak zgłosić w urzędzie spadkowym w terminie 6 miesięcy.

Jak obliczyć podatek od spadku?

Dla ustalenia wysokości podatku od spadku, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę wartość otrzymanego spadku. Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego
Kolejną istotną informacją jest to, do jakiej grupy podatkowej należy spadkobierca. Po ustaleniu tego należy obliczyć wysokość podatek zgodnie z progami wynikającymi z przepisów.